Omgevingsbewustzijn. Zo pakt de veiligheidskundige het aan.

Situational Awareness. In goed Nederlands: omgevingsbewustzijn. Als het gaat om veilig werken weet je precies waar je op moet letten en welke PBM gedragen moeten worden, zoals gehoorbescherming. Wat dan soms vergeten wordt: de omgeving werkt door, maar wat als je dat door de bescherming niet hoort? De risico’s van het missen van omgevingsgeluid kunnen groot zijn. Wij wijzen je op de gevaren op de werkvloer en wat je er als veiligheidskundige aan kunt doen. Of misschien wel moet doen, is onze mening. Want: hoort Situational Awareness niet een vast onderdeel te zijn van uw RI&E? We zijn benieuwd naar úw conclusie na het lezen van dit artikel.

Wanneer is het horen van omgevingsgeluiden van belang?
Bij sommige werksituaties kan iedereen zich voorstellen dat omgevingsbewustzijn cruciaal is. Voor militairen, politiemensen en beveiligers bijvoorbeeld, is het kunnen horen van omgevingsgeluiden van levensbelang. Voor mensen die werkzaam zijn in de industrie of de bouw kan dit echter ook zo zijn. Het is wel zo veilig dat je hoort dat een wagen achteruitrijdt of dat er een lading gelost wordt.

Wanneer is het dragen van gehoorbescherming van belang?
Geluid van meer dan 85 dB kan het gehoor beschadigen en een gehoorbeschadiging is permanent. Gelukkig is het gehoor eenvoudig te beschermen tegen lawaai op de werkvloer. Als veiligheidskundige kan je helpen gehoorbeschadiging te voorkomen.

Zo bepaalt je of en welke gehoorbescherming gedragen moet worden.
Je doet een risicoanalyse van de werkomgeving (RI&E), hiervan maakt de geluidsblootstellingsanalyse onderdeel uit. Vervolgens evalueer je de risico’s en besluit je mogelijk dat gehoorbescherming gedragen moet worden. Daarna selecteer je de juiste types en start je het organiseren van de gebruikstrainingen.

Schadelijk lawaai: categorie 3
Sinds 2016 is er een nieuwe PBM-verordening en valt schadelijk lawaai in de hoogste risicocategorie 3 (voorheen was dit risicocategorie 2):
Schadelijk lawaai creëert een onomkeerbaar gevaar voor de gezondheid. Dit benadrukt het belang van de juiste bescherming.

Wanneer vormt het niet horen van omgevingsgeluiden (door het dragen van gehoorbescherming) een ander risico?
Door gebruik van gehoorbescherming ontstaan soms nieuwe gevaren op de werkvloer. Overbescherming kan ervoor zorgen dat geluiden en belangrijke signalen uit de omgeving niet worden gehoord. Diverse gevaarlijke situaties zijn denkbaar:

• Een collega roept ‘Pas op!’, maar wordt niet gehoord …
• Waarschuwingssignalen en systeemgeluiden komen niet aan …
• De gehoorbeschermer gaat juist af en de drager wordt blootgesteld aan schadelijk geluid om een collega te verstaan …

De noodzaak van gehoorbescherming mét omgevingsbewustzijn
Je moet kunnen horen welke machines er aan staan. Welke werkzaamheden er worden uitgevoerd, met welke apparatuur, of dat er een heftruck of een ander voertuig aankomt. Kortom, je moet kunnen horen wat er in je omgeving gebeurt. En natuurlijk is goede bescherming van het gehoor noodzakelijk. Maar belangrijke omgevingsgeluiden blijven horen ook. Het één moet het ander niet uitsluiten: het belang van gehoorbescherming mét omgevingsbewustzijn is helder.

Hoe krijgen we gehoorbescherming met de functie ‘Situational Awareness’ standaard overal op de werkvloer?

De oplossing: Situational Awareness opnemen in de RI&E
Staan we er vaak genoeg bij stil dat door gebruik van gehoorbescherming mogelijk nieuwe gevaren ontstaan? Dit moet eigenlijk helemaal geen vraag zijn. Een werkgever is verplicht om daar altijd bij stil te staan. Want alle risico’s die veilig werken in de weg staan moeten voorkomen worden. De oplossing: Situational Awareness standaard opnemen in de RI&E. Dan worden risico’s op tijd gesignaleerd en de juiste keuzes gemaakt voor de vereiste gehoorbescherming, passend bij de specifieke werksituatie.

Gehoorbeschermingsproducten mét omgevingsbewustzijn
Uit de RI&E komt dan naar voren welk gehoorbeschermingsproduct het beste ‘past’. Is communicatie op grote afstand in een luide omgeving noodzakelijk of juist face-to-face-communicatie? Of kan er alleen veilig gewerkt worden als de omgevingsgeluiden hoorbaar zijn?

Er zijn meerdere gehoorbeschermingsproducten die dit mogelijk maken:

1.Traditionele gehoorbescherming:
Een traditionele gehoorbeschermer met een open (Situational Awareness) en gesloten (normale bescherming) modus. Eenvoudig en snel aanpassen aan de werkomgeving van de drager.

2.Gehoorbescherming met niveau-afhankelijke werking:
Slimme technologie zorgt ervoor dat de drager optimaal hoort en beter kan bepalen uit welke richting alarmen, alarmkreten en achteruitrijdende voertuigen komen.

3M beschermt en maakt bewust

3M biedt bescherming tegen lawaai en vraagt aandacht voor omgevingsbewustzijn. 3M biedt u oordoppen en gehoorkappen die de vereiste bescherming en ‘Situational Awareness’ combineren. Je kunt bijvoorbeeld schakelen tussen beschermingsniveaus of het niveau van het omgevingsgeluid zelf instellen. Zo blijft face-to-face-communicatie mogelijk en kunt u waarschuwingsgeluiden horen.

3M heeft een toolbox samengesteld waarin u meer informatie kunt vinden
over omgevingsbewustzijn en hoe u hiermee omgaat.

Voor meer informatie en een link naar de toolbox.